Siyasi çıkmaz ve acımasız kemer sıkma politikaları, Birleşik Krallık’ın en bölünmüş köşesinde kitlesel işçi huzursuzluğunu tetikliyor.
By Shawn Pogatchnik
BELFAST — Önce hükümeti çöktü. Daha sonra kemer sıkma politikaları can yakmaya başladı. Şimdi yeni seçimlerin iptal edilmesi planlanıyor ve on binlerce işçi greve gidiyor.
Burası 2024’teki Kuzey İrlanda; Birleşik Krallık’ın sürekli bölünmüş köşesindeki siyasi çıkmazın, kamu sektöründe kesintilerin ve kitlesel işçi huzursuzluklarının ülkesi, ne Londra’daki İngiliz bakanlar ne de yerel iktidar simsarları Demokratik Birlikçi Parti[1] (DBP) bu ülkede tutarlı bir hükümeti yeniden kurmak için gerekeni yapmaya istekli.
DBP’nin Kuzey İrlanda Yönetimi’ni (bölgenin onlarca yıllık barış sürecinin merkezinde yer alan toplumlar arası hükümet) ilk sabote etmesinden yaklaşık iki yıl sonra DBP liderleri, Sinn Féin ile işbirliğine yönelik boykotunu sona erdirmeye daha yakın görünmüyor. İrlandalı cumhuriyetçiler, Mayıs 2022’deki son Stormont seçimlerinde DBP rakiplerini geride bırakarak en popüler parti oldu, ancak o zamandan beri DBP’nin yeniden canlandırmayı reddettiği bir güç paylaşımı sistemi altında bir hükümete liderlik etmeyi bekliyorlar.
Benzer şekilde, Westminster’ın “doğrudan yönetimini” sürdürmeyi reddeden Kuzey İrlanda Bakanı Chris Heaton-Harris de siyasi boşluğu doldurma konusunda isteksiz. Kuzey İrlanda, 20. yüzyılda onlarca yıldır dökülen kanın çoğunda ve daha önce 2002-2007 yılları arasında Stormont’ta güç paylaşımının çöküşüyle doğrudan Londra’dan yönetiliyordu.
Geçtiğimiz yıl boşluğu en azından kısmen dolduran, seçilmiş politikacıların yardımı olmadan ülkelerini yönetmeye terk edilen Kuzey İrlanda’nın üst düzey memurları oldu. Gerekli harcamaları ve maliyet azaltıcı kararları alma konusunda hem güce hem de demokratik yetkiye sahip olmadıklarını protesto ediyorlar; bu zayıflık, kamu hizmetlerinin içeriden çürümesine neden oluyor.
Uzun süredir devam eden bu kriz, aylarca süren işçi huzursuzluğunu tetikledi ve 16 sendikanın yarım yüzyıldan beri bölgenin ilk koordineli kitlesel grevini düzenlemesiyle Kuzey İrlanda’yı nihayet Perşembe günü durma noktasına getirdi. Bu, son olmayabilir.
İrlanda Sendikalar Kongresi’nden[2] Gerry Murphy, “Bu, devam ettireceğimiz bir kampanyadır” dedi. “Bu, kazanacağımız bir kampanya.”
İşçilerin sancıları
170.000’den fazla işçi, yani tüm işgücünün neredeyse beşte biri, uzun süredir ertelenen ücret artışlarına yönelik kitlesel talep nedeniyle Perşembe günü okulları, ulaşım bağlantılarını, acil olmayan sağlık hizmetlerini ve hükümet tarafından finanse edilen neredeyse tüm hizmetleri kapattı.
Vaat edilen maaş artışları prensipte yıllar önce Birleşik Krallık’taki daha geniş iş anlaşmalarının bir parçası olarak güvence altına alınmıştı, ancak bu paranın çoğu, ilgili Stormont bakanları görevde olmadığı için Kuzey İrlanda’daki maaş çeklerine ve emekli maaşlarına henüz ulaşmadı. Onların yokluğunda Birleşik Krallık Hazinesi, gerekli fonları alıkoyuyor.
Bunun, Heaton-Harris’in DBP tıkanıklığını kırmak amacıyla geçen ay yerel partilere sunduğu koşullu finansman paketinin bir parçası olarak değişmesi gerekiyordu. Heaton-Harris, Demokrat Birlikçi lider Jeffrey Donaldson’ın partisini Stormont’a geri götürmeyi kabul etmesi halinde, İngiltere’nin güç paylaşımının yeniden başlatılmasını başarılı kılmak için 3.3 milyar sterlin olağanüstü mali destek sağlayacağını duyurdu. Pakete dâhil olanlar: Ödenmemiş tazminat talepleri için 584 milyon sterlin.
Ancak diğer tarafları çileden çıkaracak şekilde ve Donaldson’un yaklaşan bir hamleyi telgrafla bildirme çabalarına rağmen DBP lideri en güçlü yardımcılarını, teklifi bir uzlaşma anı olarak kabul etmeye ikna edemedi.
Donaldson o zamandan bu yana Birleşik Krallık hükümet yetkilileriyle yapılan görüşmelerin, DUP Kuzey İrlanda’nın, sendikacıların ekonomiyi birleşik bir İrlanda’ya doğru itmesinden korktuğu karmaşık Brexit sonrası ticaret düzenlemeleri konusunda daha fazla taviz alana kadar süresiz olarak uzayacağı konusunda ısrar etti.
Photo: DBP lideri, en güçlü yardımcılarını teklifi bir uzlaşma anı olarak değerlendirmeye ikna edemedi | Charles McQuillan, Getty Images ile
Aslına bakılırsa DBP’nin önüne milyarlarca dolar koymak sadece geri tepmiş gibi görünüyor. Heaton-Harris defalarca DBP, Stormont’a dönene kadar 3,3 milyar sterlinin gelmeyeceğini söyledi; bu, hem İngiliz sendikacıların hem de İrlandalı milliyetçilerin şantaj olarak kınadığı bir koşul.
Kitlesel huzursuzluk
Bu öfkeyi yansıtan on binlerce grevci işçi Perşembe günü dondurucu koşullara göğüs gererek Belfast’ın merkezi, Londonderry ve Enniskillen’de yürüdü, öfkelerini açığa vurdu ve maaşlarının İngiltere, İskoçya ve Galler’deki profesyonel meslektaşlarının seviyesine yükseltilmesini talep etti.
Örnek olarak, Kuzey İrlanda’da yeni kalifiye bir öğretmenin yılda yaklaşık 24 bin £ kazandığını, Birleşik Krallık’ın diğer yerlerinde ise 30 bin £ kazandığını gösterdiler. Birleşik Krallık resmi istatistikleri, Kuzey İrlanda’daki kamu sektörü çalışanlarının, gerçek anlamda hükümetin çöküşünün son iki yılı sırasında gelirlerinin değerinin %11 oranında düştüğünü gösteriyor.
Downing Street’teki kısa hükümdarlığı sırasında eski Başbakan Liz Truss tarafından göreve atanan baş Brexit yanlısı Heaton-Harris, DBP’nin sıklıkla Avrupa’daki en inatçı siyasi parti olarak anıldığı Donaldson üzerinde işe yarayacak herhangi bir baskı noktası bulmakta zorlandı.
Heaton-Harris’in en yaygın tehdidi olan Stormont için erken seçim çağrısı özellikle saçma oldu, çünkü bu DBP’ye potansiyel olarak yardımcı olacaktı. Donaldson, 2022 seçimlerinde alışılmadık derecede başarılı olan ılımlı orta kesimi temsil eden politikacıların kaybettiği zemini geri almayı umuyordu.
Gerçekten de yeni seçim ihtimali Donaldson’un zamana karşı oynamaya devam etmesinin nedenlerinden biri. Şimdi bir anlaşmayı kabul etmek (ve dolayısıyla mevcut Brexit sonrası ticaret düzenlemelerinin kalıcı olacağını kabul etmek) muhtemelen partisini bölecek ve desteği, Sinn Féin ile çalışmayı her koşulda reddeden, daha katı bir sendikacı rakip olan Geleneksel Birlikçi Ses’e[3] yöneltecektir.
Photo: Bu öfkeyi yansıtan on binlerce grevci işçi, Perşembe günü Belfast’ın merkezinde yürüyüş yapmak için dondurucu hava koşullarına göğüs gerdi | Paul Faith/AFP, Getty Images ile
Ve böylece durağanlık ve sefalet devam edecek gibi görünüyor.
Perşembe günkü kitlesel grevin arkasındaki sendikalar, Heaton-Harris’in DBP’nin önerdiği herhangi bir anlaşmadan maaş taleplerini kaldırana kadar bir dizi benzer protesto düzenleme sözü verdiler.
Ancak Heaton-Harris, Stormont’u bir kez daha yoldan çıkarmaya hazır görünüyor, bu da Kuzey İrlanda’nın kamu hizmetlerinin parça parça finansman yarım tedbirleri nedeniyle sıkıntı çekmeye devam ettiği anlamına geliyor.
Bakanın önümüzdeki hafta hem kendisine hem de Kuzey İrlanda’nın daimi sekreterlerine bölge üzerinde yeni bir “karma” yetki ve sorumluluk karışımı sağlayan acil durum yasasını açıklaması bekleniyor.
Ancak Kuzey İrlanda’daki Brexit sürecini denetleyen eski daimi sekreter Andrew McCormick, Heaton-Harris’in bugüne kadar durumu kötü yönetmesinin ne Stormont mandalinalarının ne de dışişleri bakanının kendisinin “İhtiyaç duyulan stratejik kararların yasal dayanağı var. Hükümet acilen gidişatı değiştirebilir ve değiştirmelidir. Tahttan çekilme kabul edilemez.” anlamına gelmediğini söyledi.
Mevzuatın ayrıca bir sonraki Stormont seçimi için yasal olarak gerekli olan tarihi 2025’in başlarına bir kez daha ertelemesi bekleniyor; bu tarihte Birleşik Krallık çapında yapılacak genel seçimler muhtemelen Muhafazakâr hükümetin 14 yıllık saltanatını sona erdirecek ve Kuzey İrlanda’yı İngiliz İşçi Partisi’nin sorunu.
Orjinal Makale: Northern Ireland in 2024: A land of misery
Photo: More than 170,000 workers shut down schools, transport links, non-emergency healthcare and almost all government-funded services on Thursday in a mass demand for long-withheld pay raises | Charles McQuillan/Getty Images
[1] Democratic Unionist Party
[2] Irish Congress of Trade Unions
[3] Traditional Unionist Voice
