Çevirmen Önsözü
Çevirisini yapmış olduğum ve Jean-Jaurès Vakfı Başkanı Gilles Finchelstein’ın yazarı olduğu Eylül 2018 tarihli bu makalenin başlığı ‘‘Cumhuriyet Yürüyüşü Partisi (LREM) Taraftarlarının Robot Resmi’’dir. Makale, Fransa’da son yıllarda büyük bir hızla yükselen Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve partisinin seçim başarısının yanı sıra Fransız toplumunun sosyal ve ekonomik profilini anlamaya katkı sunan önemli bir analizler bütünüdür. Bu makale yalnızca Avrupa Birliği’nin büyük bir gücü olan Fransa’yı ve seçmenini anlamaya değil aynı zamanda da ülkemizin iç dinamiklerine bakarken nasıl analiz yapabileceğimiz sorusuna yönelik önemli cevaplar içerebilir.
Bu makale, başkanlık seçimleriyle hızlı bir şekilde yükselen Macron’u ve partisini destekleyenlerin profilini tanımanın yanında, Fransa’daki toplumsal refleksler hakkında da kayda değer bilgiler sunmaktadır. Özellikle geçtiğimiz günlerde tamamlanan 2020 Belediye Seçimlerinin ikinci turunda Macron’un Cumhuriyet Yürüyüşü (LREM) Partisi umduğunu bulamadı. Daha önceden merkez sağın elinde olan bazı büyük kentler çoğunlukla Yeşiller, Sosyalist Parti ve Ulusal Birlik Partisi (ilk defa büyük bir şehirde kazandı) arasında paylaşılmış oldu. Cumhuriyet Yürüyüşü Partisi ve liderinin parlak bir başarıyı takip eden bu olumsuz sonucu lehine çevirip çeviremeyeceğini zaman gösterecek olsa da, bu konu hakkında sağlıklı bir analiz yapmak için seçmeni tanımak bir önkoşuldur. Makaledeki çok boyutlu seçmen profili analizlerinin ülkemizde Fransız toplumunu tanımaya ve Fransız siyasal hayatının yarınlarını daha mesnetli bir şekilde öngörmeye ufak da olsa bir katkı sağlamasını ummaktayım.
GİRİŞ
Yeni bir partinin hızla yükselmesi Fransız siyasetinde az rastlanan bir durumdur. Cumhuriyet Yürüyüşü (LREM) partisi kadar hızla yükselen bir partinin olması ise oldukça istisnaî bir durum olduğundan bu yükselişin pek çok soruyu beraberinde getirmesi de bir o kadar anlaşılabilir bir durumdur. Tamamen siyasî bir bağlama ve Emmanuel Macron’un kişiliğine bağlı olması bakımından; konjonktürel ve siyasal arzın eksikliği nedeniyle önceleri uzaklaşmış olan vatandaşları bir araya getirmesi bakımından yapısal olan bu durumun bunda ne düzeyde bir etkisi vardır? Yeni olanın yani şu ana kadar siyasî « oyunun dışında » kalan ve hiçbir partiye yakın olmayan vatandaşları cezbetmesinin ve eski olanın yani « oyunun içinde » fakat başka bir partiye yakın olanları tarafına çekmesinin bunda payı nedir? Açık/kapalı, alt/üst iyimser/kötümser, memnun/mutsuz ve geleneksel sol/sağ gibi yükselen ayrışmaların buradaki katkısı nedir?
LREM Partisi’nin taraftarlarının robot resmi bu ve bunun gibi sorulara yanıt vermeye yarayacak ancak öncelikle yöntemsel olarak iki konuya açıklık getirmeliyiz.
Neden taraftarları hedef kitle olarak seçtik?
Her siyasî oluşumun çekirdek ve çeper seçmenleri vardır. Çeper seçmen belli bir dönemde seçmeni olan veya daha kapsayıcı bir tanımla, yakın bir ideolojik konumda olması nedeniyle bir gün oy verme potansiyeli olan grubu kapsar ki Emmanuel Macron’un burada ilk turdaki seçmeni için bu tanımın geçerli olduğunu söyleyebiliriz. Çekirdek ise iki eşmerkezli daireye bölünmektedir. Bunların ilki, parti üyeleridir ki bunlar seçmenin ana çekirdeğini, « küçük çekirdeğini » oluşturur; ikincisi ise « hangi partiye kendinizi en yakın ya da en az uzak hissediyorsunuz » sorusuna Cumhuriyet Yürüyüşü (LREM) yanıtını verirler ki onlar da partinin büyük seçmen çekirdeğini oluştururlar. Bu hedef kitleye nasıl yaklaşıldı? Emmanuel Macron’un seçmenleri üzerine analizler yapıldı, Luc Rouban’ın Macronculuğun Paradoksları adlı analizi bu konuda önemli bir yere sahiptir.[1] Ayrıca LREM üyeleri üzerine de Terra Nova tarafından yürütülen bir araştırma da Ekim 2018’de yayımlanacak. Ancak klasik araştırma örnekleminde sayılarının az olması işleri zorlaştırdığından partinin taraftarları üzerine yapılmış bir araştırma yok.[2] İşte bu nedenle LREM taraftarları üzerine yapılan bu inceleme sayısı oldukça istisnai bir özellik taşıyor.[3] İncelemede sadece LREM partisinin yaklaşık 1700 taraftarı içinden 60’dan fazlası seçilerek ve pek çok soru yöneltilerek geniş bir örneklemle çalışıldı. Üç soruya yanıt arandı: Kaç kişiler? Bu kişiler kim? Ne düşünüyorlar?
KAÇ KİŞİLER?
Görünüşe bakılırsa bu sorunun yanıtı basit ve sadece bir sayıyla ifade edilebilir: Kendisine soru yöneltilen 12487 kişinin %14’ü LREM’e yakın olduğunu söylüyor. Aslında bu sayının doğru analiz edilebilmesi için enine boyuna incelenmesi gerekir.
6 Nisan 2016’da başlayan bir hareketin bu kadar kısa zaman içindeki ilerleme hızı dikkat çekicidir. Şunu da belirtmek gerekir ki aslında hareket geç başladı. Öyle ki Ocak 2017 kamuoyu yoklamalarında Macron %20 oy oranına sahipken, LREM sempatizanı bir avuç seçmen vardı. Yakın zamanda da bir durulma yaşadı, devam edip etmeyeceği ise ancak ilerleyen dönemde anlaşılacak.
Makalenin tamamını okumak için DergiPark sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Türkçe’ye Çeviren: Arş. Gör. Cemal Cem ANARAT
Yazar: Gilles FINCHELSTEIN, Eylül 2018, Jean-Jaurès Vakfı Başkanı
Orijinal Makale: FINCHELSTEIN Gilles, “Portrait-robot des sympatisansts de la République en marche,” Fondation Jean Jaurès, Septembre 2018, 1-30,
Referanslar
[1] Luc Rouban, Le paradoxe du macronisme, Paris, Presses de Sciences Po, Nouveaux Débats, 2018.
[2] 1000 kişilik klasik anket örneklemi arasında her partiden en az 150 taraftar katılım sağlamıştır.
[3] LREM taraftarlarının robot resmi Fransa’da daha önce benzeri yapılmamış bir seçim anketine dayanmaktadır. Bu seçim anketi Le Monde et Jean-Jaurès Vakfı ortaklığında Cevipof ve Ipsos tarafından sağlandı, onlara en içten teşekkürlerimi sunuyorum. Bu, Kasım 2015 tarihinden Haziran 2018’e kadar 18 dalgada gerçekleştirilen 25000’den fazla seçmenden oluşan bir grupla yapılan bir çalışmadır. Sonuçlar 12387 seçmenden oluşan bir numuneden elde edildi. Bunların 1696’sı aşağıda belirtilen tüm sorulara tam olarak yanıt vermiş olan LREM taraftarları tarafından yanıtlandı.
