Çeviri – Analiz By Sör John Curtice
Birleşik Krallık’ın AB ortak pazarı ve Gümrük Birliği’nden ayrıldığı yıldan bu yana diğer bir bağımsızlık referandumu için İskoçların ne yönde oy vereceğiyle ilgili üç anket yayınlandı.
Geçtiğimiz Haziran ayından beri, yapılan diğer anketlerdeki gibi, bu üç anketin her birinde “evet” oyları “hayır” oylarını geride bıraktı. Ancak anketler bağımsızlığa desteğin daha fazla artmasının sebebinin Birleşik Krallık’ın AB ortak pazarından ayrılması olduğunu öne sürmedi. Hatta geçen yılın sonunda aynı üç ankette kaydedilen %55 “Evet” desteği ortalaması %53’e geriledi.
Bahsedilen üç anket Brexit’in halkın bağımsızlık üzerine olan görüşlerini nasıl şekillendirdiğini gösteriyor. Ortalamaya bakacak olursak, 2016’da ayrılmaya oy vereceğini söyleyenlerin sadece %39’u “Evet” oyu vereceğini söylerken kalmayı destekleyenlerde bu oran %59’dur. İskoçların 2016’da AB’de kalmayı %38’e karşın %62 oy ile desteklediği ve Panelbase’e göre benzer bir oranın AB’ye tekrardan katılma konusunda da vereceği görüşü ele alındığında, Birleşik Krallık hükümetinin Brexit politikası, İskoçya’yı Birlik’e bağlılık hususuna ikna etme girişimlerinde etkili olamıyor.
Sunday Times için yapılan aynı Panelbase anketi, önceden yapılan anketlerin daha çok seçmenin bağımsız İskoçya’nın pandemiyi kötü değil (%23), daha iyi yönetebileceğine (%42) inandığı yönündeki kanıtlarını doğruluyor.
Duygusal güç
2014’te bağımsızlık için “Hayır” oyu verenlerin sadece beşte biri (%20) Birlik içinde kalmanın makul bir karar olduğuna inanıyordu. Bu algı geçen Mart ayındaki ilk karantinadan hemen önce %50 oranında olan bağımsızlığa desteğin şu anda neden üç puan yukarıda olduğunu açıklamaya yardımcı oluyor.
Birlik yanlıları, anketlerin mevcut durumu ve Brexit’le koronavirüs hakkındaki argümanlar ne olursa olsun, seçmenlerin nihayetinde Britanya’nın bir parçası olmanın duygusal gücünü hissedeceğini umabilir. Ancak Panelbase’in anketi, İskoçya’nın Birlik’ten ayrılması durumunda İskoçların %41’inin bu durumdan memnun olmayacağını, %48’inin ise memnun olacağını öne sürmekte. Nitekim İskoçların Üçte biri (%33) kadar çoğunluğu kendilerini İngiliz değil İskoç hissettiğini söylüyor.
Buna karşın bazıları birliğin ekonomik durumu hakkında hala şüphelere sahip.
Bağımsız bir İskoçya’nın finansal açıdan daha kötü olacağına inananların (%42) daha iyi olacağına inananlardan (%36) daha fazla olduğu gözlemleniyor. Ayrıca “Hayır” destekçilerinin %88’i İskoçya’nın bağımsızlık altında daha kötüye gideceğine inanırken “evet” destekçilerinin sadece %71’i daha iyiye gideceğine inanıyor. Bu veriler doğrultusunda Birlik taraftarlarının seçmenleri kendi yanına çekme potansiyeli taşıdığı söylenebilir.
Bu arada Sunday Times için İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda’da yapılan ankete göre Kuzey Sınır Birliği’ndeki dalgalanmayla ilgili yaygın bir farkındalık var. İngiltere ve Galler’deki seçmenlerin neredeyse yarısı (%49), tıpkı İskoçların %50’si gibi, İskoçya’nın gelecek 10 yıl içerisinde bağımsız hale gelmesinin muhtemel olduğu düşüncesinde. Kuzey İrlanda’da ise %60 oranında bu görüş hâkim.
Birleşik Krallık’ta İskoçya’nın ilerleyen on yıl içerisinde bağımsız hale geleceğine inananların birçoğu aynı şeyi Kuzey İrlanda için de söylemekte. Yine de İskoçya şu anki yaygın görüşe göre birliğin en zayıf halkasını oluşturmakta. Fakat şu anda Kuzey İrlanda’nın anayasal statüsüyle ilgili referandum yapılması konusunda İskoçya’nın bağımsızlık referandumu için olduğu kadar desteğin bulunduğu görünüyor.
Kuzey Sınır Birliği’ndeki dalgalanma Birleşik Krallık tarafından fark edildi.
İskoçya’nın %50’si gelecek beş yıl içerisinde referandum yapılması gerektiğini düşünürken %43’ü buna karşı duruyor. Bu sonuç, son yıllarda yapılan diğer anketlerin bulgularıyla örtüşüyor. Bununla beraber Kuzey İrlanda’nın %51’i bu zaman dilimi içerisinde sınır araştırmasının yapılmasını isterken aynı anket Birleşik Krallık’ta kalmayı destekleyenlerin dar çoğunlukta kalacağı sonucuna varmasına rağmen Kuzey İrlanda’nın %44’ü karşı duruyor.
Bazı yorumcular Birleşik Krallık’ta 2016’da Brexit referandumu gibi bölücü bir referandumun son olmasını umduklarını ifade ediyor. Ancak referandumlar Britanya’da anayasal değişiklik isteyenler açısından hala etkin bir yol olarak görülmekte.
Çeviri: Okan CAN| EUROPolitika Dergisi Editör Yardımcısı
Photo: AFP |ALTAMİRA83 |GETTY IMAGES
Orijinal Makale: How Brexit shapes people’s views on Scottish independence
