Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan geniş çaplı planlar doğrultusunda ülkeler Avrupa Birliğinden aldıkları fon uyarınca belli hedefleri tamamlamak zorunda kalabilir.
Gregorio Sorgi tarafından yazılmıştır.
Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan geniş çaplı planlar doğrultusunda ülkeler Avrupa Birliğinden aldıkları fon uyarınca belli hedefleri tamamlamak zorunda kalabilir.
Şu ana kadar 2021-2027 dönemi boyunca toplamda 392 milyar Euro’yu bulan ve Avrupa’nın yoksul bölgelerinde büyümenin artırılmasına yardımcı olan “uyum fonunun” büyük bir kısmı ödül olarak değil, üzerinde mutabık kalınan kriterlere göre ödendi. Ancak Çarşamba günü Blok’un 27 komisyon üyesi tarafından imzalanan ve günün erken saatlerinde POLITICO tarafından haberleştirilen bir belge ile, Avrupa Birliğinin yürütme organı Avrupa Komisyonu ilk kez finansmana toptan bir şekilde bağlanabileceği gündeme getirildi. Komisyon, “Performansa dayalı finansman geniş çevrelerce destekleniyor.” ifadesinde bulundu. Henüz resmi bir teklif ortada yok, resmileştikten sonra söz hükümetlere düşüyor.
Ukrayna ve Batı Balkanlar tartışma odağını değiştirdi
Avrupa Birliğinin 1.2 trilyon Euro’luk yedi yıllık bütçesinin büyük bir bölümünü oluşturan uyum fonu, zengin ve yoksul bölgeler arasındaki uçurumu daraltmayı amaçlıyor. Batıda Portekiz, doğuda Macaristan ve Bulgaristan’a kadar Avrupa Birliğinin en yoksul ülkelerinin tamamı, büyük ölçüde çevre ve yeni otoyollar gibi ulaşım altyapısına odaklanan bu finansmandan büyük ölçüde faydalandılar.
(Ç.N.: Satın alma gücüne göre kişi başı gayrisafi yurtiçi hasıla değerlerine bakılırsa Avrupa’da bulunan son 5 ülke sırasıyla Ukrayna, Kosova, Moldova, Arnavutluk ve Bosna Hersek olup Avrupa Birliğinde bulunan ülkeler arasında Bulgaristan, Yunanistan, Romanya ve Litvanya vardır.)
Reform gündemde çünkü Avrupa Birliği yetkilileri Blok’un Ukrayna ve Batı Balkan ülkelerini de kapsayacak şekilde genişlemesine hazırlanıyor, bu paranın büyük bir kısmı da mevcut üyelere ekonomik açıdan yetişmelerine yardımcı olmak için kullanılacak. Son yıllarda Avrupa Birliği, başta Macaristan ve Polonya olmak üzere bazı ülkeleri demokratik standartlara sadık kalmaya ikna etmekte zorlanmış ve nadiren de olsa bazı fonları kesmiştir. Uyum fonunun bir ülkenin üyeliğinin başlangıcından itibaren reformlara bağlı hale getirilmesi, hükümetleri doğru yolda tutmayı kolaylaştırabilir. Yine de bunu başarmak kolay olmayacaktır. Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Bruegel’den Zsolt Darvas, “Prensipte bu koşulluluk bir çare olabilir, ancak pratikte çok zor” dedi ve fon ödemelerini belirli hedeflere bağlayan geçmiş sistemlerin hantal olduğunu ekledi. Çoğunluğu Kuzey Avrupa’dan olan daha tutumlu ülkeler uzun zamandır, şu anda güney, orta ve doğu Avrupa’daki bölgelere doğru büyük ölçüde çarpık olan mevcut uyum fonunun verimsiz olduğunu savunuyor.
Bürokrasi ve sıkı denetimler
Model, 2019’da yaşanan Koronavirüs salgınının ekonomik etkilerini yumuşatmak için 2020’de kabul edilen Avrupa Birliğinin “salgın sonrası” fonuna eklenen kurallara benzer bir formatın genişletilmiş hali gibidir. Bu model kapsamında Brüksel, nakit transferlerini yerel reformların kabulüne bağlamıştı. Ancak bazı hükümetler tarafından ağır bir şekilde eleştirildiği için bazı tepkiler olabilir. Darvas, kurtarma fonu kapsamında yapılan nakit ödemelerinin sıkı denetim ve kontroller nedeniyle bürokrasi ile dolu olduğunu söyledi. Adının açıklanmasını istemeyen bir Avrupa Birliği yetkilisi, mevcut uyum programlarının hedeflerle bağlantılı bir harcama oranı içerdiğini ancak üye ülkelerin bu fona başvurma konusunda isteksiz davrandıklarını söyledi. Komisyon raporunda, reformlar için nakit modelinin potansiyel olarak mali uygulamayı hızlandırabileceğini ve politikanın sonuç odaklılığını arttırabileceği belirtilmiş. Avrupa Komisyonu, salgın sonrası fonundaki “performansa dayalı” yaklaşımın Avrupa Birliği devletlerini reformları benimsemeye teşvik ettiğini ve sürecin ödüllendirdiğini belirtti.Ancak Avrupa Birliği, kurtarma fonu modelini tam olarak kopyalamak istemiyor. Belgede, yerel toplulukların ve paydaşların daha fazla katılımı teşvik ediliyor ve eleştirenlere göre bu, pandemi sonrası fonda eksik olan bir şey.
Belgede ayrıca güçlü denetim ve kontrol sistemlerine duyulan ihtiyaç da vurgulanıyor. Avrupa Birliğinin denetim gözlemcisi, kurtarma fonunu dolandırıcılıkla mücadele kontrollerinin zayıf olduğu iddiasıyla eleştirdi. Rapor, 2028 yılında yürürlüğe girecek olan Avrupa Birliğinin yedi yıllık bütçesinin yapısına ilişkin yaklaşan bir tartışmayı körükleyecek. Komisyon, o tarihten önce üye ülkeler tarafından oy birliğiyle onaylanması gereken resmi bir teklifte bulunacak.
Orjinal Makale: EU floats radical change to how it funds poorer members
Photo: All of the EU’s poorest countries, from Portugal to Hungary, have benefited hugely from the EU’s cohesion funding. | Patricia De Melo Moreira/AFP via Getty Images
