Berlin’in açıklamaları, AB milletvekillerinin Macaristan’ın AB’nin politika oluşturma sürecini yürütmesine yardım etme konusundaki yaklaşan 6 aylık görevini ertelemek için bastırdığı sırada geldi.
BRÜKSEL – Almanya, Salı günü Macaristan’ın gelecek yıl AB’nin politikasına yön verme sürecine liderlik etme yeteneği konusunda şüphe uyandırdı ve AB’nin Budapeşte’nin dönem başkanlığını yönetme sırasını geciktirip geciktirmeyeceğine dair yeni ortaya çıkan dedikoduları körükledi.
Macaristan’ın 2024’ün ikinci yarısında bu pozisyonu devralması planlanıyor ve bu ona AB Konseyi’ndeki politika çalışmalarını koordine etmede kilit bir rol veriyor. Bu beklenti; Başbakan Viktor Orbán’ın hükümetinin demokrasiden geri adım attığına dair yaygın iddialarla karşı karşıya olduğunu ve Brüksel’le devam eden bir hukukun üstünlüğü mücadelesine saplandığını belirten bazı eleştirmenlerinin cesaretini kırdı.
Almanya’nın Avrupa Bakanı Anna Lührmann Salı günü çeşitli hükümet bakanlarının bir toplantı için bir araya geldiği Brüksel’de gazetecilere verdiği demeçte, “Macaristan’ın başarılı bir Konsey başkanlığını ne ölçüde yönetebileceği konusunda şüphelerim var.” Lührmann, Macaristan’ın iddia edilen hukukun üstünlüğü ihlallerine ve Rusya’ya karşı olan savaşta Ukrayna’yı destekleme konusundaki tereddütlü duruşuna atıfta bulundu.
Açıklamalar, Macaristan’ın yaklaşan cumhurbaşkanlığını engelleme veya sınırlama konusunda şimdiye kadar çoğunlukla farazi gevezeliklere güçlü bir AB sesi katıyor. Avrupa Parlamentosu’nda milletvekillerini, Macaristan’ın rolüyle ilgili olarak “gerekli önlemleri” almaya belli belirsiz çağıran bir karar var. Ancak Perşembe günü oylanacak olan önlem bağlayıcı değil ve gerçekte ne yapılabileceği konusunda spesifik değil.
Yine de Parlamentonun en büyük grubu olan ve bir zamanlar Orbán’ın Fidesz partisine ev sahipliği yapan merkez sağcı Avrupa Halk Partisi[1] (AHP) harekete geçmek için bastırıyor.
Bütçe kontrolü ve hukukun üstünlüğü ile ilgil iAHP grubu sözcüsü Petri Sarvamaa, “Bu benzeri görülmemiş zamanlarda, Konsey’e, özellikle Rusya’ya karşı yaptırımlar veya Ukrayna’ya destek gibi konularda, karar vermede üye devletler arasındaki güçlü işbirliğini destekleyebilecek bir ülke tarafından yönetilmesi çok önemlidir.” diye Brüksel Playbook’a konuştu.
Konsey başkanlığı her altı ayda bir AB ülkeleri arasında dönüşümlü olarak değişir ve sorumlu ülkeye gündemlerin ve önceliklerin belirlenmesine yardımcı olma, toplantılara başkanlık etme ve bu süre zarfında yapılan AB politika çalışmalarını koordine etme yetkisi verir.
Sarvamaa, “Özellikle Macaristan’ın şu anda hukukun üstünlüğüne ilişkin AB yasalarına uymadığı göz önüne alındığında, Macaristan’ın bu rolü yerine getirme becerisine ilişkin önemli endişelerim var” diye ekledi.
Gerçekten de, Macaristan şu anda Brüksel ile çeşitli hukukun üstünlüğü anlaşmazlıkları nedeniyle milyarlarca AB fonuna erişemiyor. Bundan bağımsız olarak Parlamento uzun zaman önce, ülkenin oy haklarını kaybetmesine neden olabilecek aşırı bir hareket olan bloğun Macaristan’a karşı 7. Madde dâhilindeki sansür işlemlerini tetikledi ancak süreç durdu.
Salı günkü toplantıya katılan Macaristan Adalet Bakanı Judit Varga, Konsey başkanlığını erteleme girişimlerini “saçmalık” olarak nitelendirerek reddetti.
Varga; gazetecilere verdiği demeçte, “Burada Avrupa Parlamentosu’nun oynayacağı bir rol yok, Konsey’in uzun yıllardan beri oybirliğiyle aldığı ve başkanlık sırasını belirleyen kararı var” dedi.
Varga, “7. madde hiçbir zaman başkanlığın kimde olduğuna dair bir şey söylemiyor, bu bir zorunluluk” dedi. “Bu, Avrupa yasalarına göre belirlenir.”
Almanya’nın Salı günü yaptığı eleştirel sözler, Berlin’in Budapeşte’nin peşine düşmesinin son örneği. Bu iki hükümet, geçen haftaki dışişleri bakanları toplantısında tartışmalı bir Macar bankasının Rusya’nın Ukrayna’daki savaşında oynadığı rol konusunda çatıştı.
Ancak Salı günü diğer ülkeler, Almanya kadar açık sözlü değildi ve birçoğu, Parlamento’nun önerisinin gündemde olmadığını söyledi.
Fransa’nın Avrupa İşleri’nden sorumlu bakanı Laurence Boone, “Temmuz ayında başkanlığı devralacak olan Macaristan, İspanya ile zaten çalışıyor olmalı ve tarafsızlık ile yansızlık bekliyoruz” dedi.
Macaristan’ın cumhurbaşkanlığına karşı tam olarak hangi somut önlemlerin alınabileceği henüz net değil. Meijers Komitesinden Hollandalı hukuk uzmanları kısa bir süre önce, Macaristan’ın görev süresi boyunca çıkar çatışmalarını önlemek veya hafifletmek için – doğrudan yasaklama da dahil olmak üzere – üç seçeneği açıklayan bir makale yayınladılar. Ayrıca, Macaristan’dan sonra cumhurbaşkanlığını üstlenen ülkeyi kısıtlamak için benzer seçenekleri de inceliyor: Polonya.
Çeviri: Ömer Miraç APAYDIN | EUROPolitika Dergisi Çeviri Ekibi
Orijinal Makale: Germany questions Hungary’s ability to hold EU’s rotating presidency in 2024
Photo: Prime Minister Viktor Orbán’s government is facing pervasive allegations of democratic backsliding | Robert Ghement/EPA-EFE
[1] European People’s Party (EPP)
